Η επιρροή του ασυμβίβαστου Loco, Marcelo Bielsa, στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο είναι ανεξάντλητη, μετράει σε αξία πολύ περισσότερο από το χρυσάφι των λίγων τίτλων που ο Αργεντίνος football philosopher έχει κατακτήσει στην προπονητική του διαδρομή. Οι μαθητές του μπορούν, κάλλιστα, να χωριστούν σε δύο κατηγορίες: α) όσοι αντλούν διδάγματα από τα proactive στοιχεία των ομάδων του Bielsa, όπως το pressing ψηλά στο γήπεδο και οι συνεργασίες (tiki-taka) στο μικρό χώρο (ενδεικτικά Sampaoli, Berizzo και, φυσικά, Guardiola) και β) όσοι έχουν υιοθετήσει μια πιο συντηρητική ανάγνωση των -ενίοτε υπέρμετρα απαιτητικών- τακτικών επιλογών του Bielsa, δίνοντας έμφαση στο positional play, δηλαδή στις άρτιες τοποθετήσεις (ενδεικτικά Martino και Pochettino). Στο άρθρο αυτό θα ασχοληθούμε με έναν football manager που έχει εντυπωσιάσει με τις τακτικές καινοτομίες και την αποτελεσματικότητά του τον ποδοσφαιρικό μικρόκοσμο στο Νησί, τον Mauricio Pochettino. Ο γεννηθείς στην Αργεντινή το 1972 Pochettino ως παίκτης της Newells Old Boys (1989-1994) υπό τις οδηγίες του Bielsa εξελίχθηκε ήδη από πολύ μικρή ηλικία τόσο ως ποδοσφαιριστής (σέντερ μπακ-λίμπερο) όσο και ως ηγετική προσωπικότητα, κάτι που αποδεικνύεται πολύτιμο στην προπονητική του καριέρα. Κρεμώντας τα ποδοσφαιρικά του παπούτσια στην ομάδα, στην οποία πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας του, την Espanyol, είχε ήδη διαφανεί ότι διέθετε το μικρόβιο της προπονητικής. Η Espanyol, άλλωστε, ήταν και ο πρώτος σταθμός της εντυπωσιακής μέχρι σήμερα προπονητικής του διαδρομής. Τη σεζόν 2008-2009 ανέλαβε μεσούσης της περιόδου την δύσκολη αποστολή να διατηρήσει τον καταλανικό σύλλογο στην Primera Division, πετυχαίνοντας άνετα το στόχο. Όλα έβαιναν κατ’ ευχήν μέχρι τη σεζόν 2011-12, όπου η οικονομική στενότητα και τα κακά αποτελέσματα οδήγησαν στην κοινή συναινέσει λύση της συνεργασίας των δύο πλευρών. Παρά την πικρή γεύση στο τέλος της θητείας του στην Espanyol, άφησε παρακαταθήκη δύο στοιχεία που τον συνοδεύουν και στη μετέπειτα πιο λαμπρή διαδρομή του στην Premier League, το pressing ψηλά και την αξιοποίηση των ακαδημιών του συλλόγου. Τον Ιανουάριο 2013 ο Pochettino ανέλαβε την τεχνική ηγεσία της Southampton, μιας ομάδας χωρίς μεγάλη ιστορία, αλλά με πλήθος ταλέντων προς αξιοποίηση (ενδεικτικά Clyne, Shaw, Lallana, Schneiderlin). Μετά από ένα αξιοπρεπές πρώτο μισό, παρά την κλασική γκρίνια των «σοβινιστών» Άγγλων, η σεζόν 2013-14 ήταν η χρονιά της προπονητικής καταξίωσης του Αργεντίνου, καθώς η ομάδα του, παίζοντας εντυπωσιακό και, συνάμα, αποτελεσματικό ποδόσφαιρο κατέλαβε την 8η θέση, την υψηλότερη που είχε πάρει ο σύλλογος από τη σεζόν 1992-93 και πέρα. Το καλοκαίρι του 2014 ο Pochettino αποφάσισε να κάνει το μεγάλο βήμα και να αποδεχθεί την πρόταση να καθίσει στον «ηλεκτρικό» πάγκο της αιώνια loser Tottenham. Στην πρώτη του χρονιά πήρε την 5η θέση στην Premier League κι έφτασε μέχρι τον τελικό του League Cup όπου ηττήθηκε από την νταμπλούχο Chelsea του Mourinho. Η χρονιά, όμως, μπορεί να χαρακτηρισθεί επιτυχημένη, καθώς έβαλε τις βάσεις για να ψηλώσει αρκετά ο σύλλογος τα επόμενα χρόνια, προωθώντας στη βασική ενδεκάδα τη nouvelle vague του αγγλικού ποδοσφαίρου, Kane, Dier και Delle Alli. Τη σεζόν 2015-16 η Tottenham έπαιξε το καλύτερο ποδόσφαιρο στο Νησί, λύγισε, όμως, στις κρίσιμες στιγμές (με αποκορύφωμα την ανατροπή από 0-2 σε 2-2 που δέχθηκε από την αδιάφορη Chelsea στο Stamford Bridge) και το πρωτάθλημα κατέληξε στη «σταχτοπούτα» Leicester. Πάντως, το project του Pochettino είχε μπει στις σωστές ράγες, πετυχαίνοντας το μέχρι τότε ακατόρθωτο: να εμφυσήσει σκληράδα και μαχητική νοοτροπία σε μια μάλλον μπλαζέ ομάδα. Η σεζόν 2016-17 μπορεί να μην ήταν τόσο λαμπερή, από άποψη παραγωγής όμορφου ποδοσφαίρου, ωστόσο ήταν το ίδιο αποτελεσματική, καθώς η Tottenham έφτασε στη δεύτερη θέση, πίσω μονάχα από την Chelsea του Antonio Conte. Οι ταλαντούχοι πιτσιρικάδες (Kane, Rose, Delle Alli, Dier, Eriksen) πλέον ανήκουν αναμφίβολα στην αφρόκρεμα της Premier League και τα εύρωστα οικονομικά της ομάδας (ενισχυμένα από τις δύο συνεχείς παρουσίες στους ομίλους του Champions League) επιτρέπουν στον Pochettino να μη χάνει ούτε ένα γρανάζι από τον βασικό κορμό-καλοκουρδισμένη μηχανή του. Όσον αφορά στην τακτική που επιλέγει ο Pochettino, αυτή αποτελεί ένα κράμα συντηρητικής ανάγνωσης του Bielsa και επιλεκτικής αξιοποίησης του gegenpressing (με πρώτο διδάξαντα, βεβαίως, τον Klopp). Το σύστημα-βάση του είναι, συνήθως, το 4-2-3-1, αν και την περσινή σεζόν, ακολουθώντας το μοντέλο Conte, δοκίμασε με επιτυχία και παραλλαγές του 3-4-3. Η παραπάνω μίξη στοιχείων φανερώνει ότι ο Pochettino είναι ένας προπονητής με ταυτότητα παιχνιδιού μεν χωρίς δογματικά κολλήματα δε. Η ιδιομορφία του 4-2-3-1 που ακολουθεί ο Αργεντίνος συνίσταται στην τοποθέτηση της αμυντικής τετράδας ψηλά στο γήπεδο, ώστε η ομάδα να πρεσάρει αρμονικά σαν ένα σώμα και, συνάμα, να λειτουργεί στην εντέλεια το offside trap. Προκειμένου, όμως, να υπάρξει η πολυπόθητη (ιδίως για τις high pressing ομάδες) αμυντική ασφάλεια, ο ένας από τους δύο κεντρικούς μέσους (Dier) κατεβαίνει πολύ χαμηλά στο γήπεδο, ώστε να παίρνει την πρώτη μπάλα από χαμηλά, να εμποδίζει το γρήγορο transition του αντιπάλου και, αν διακρίνει αμυντική ανισορροπία του αντιπάλου, να προωθεί με μακρινή μπαλιά ακριβείας γρήγορα την ομάδα μπροστά. Ο δεύτερος κεντρικός μέσος είναι κομβικός στο σχήμα του Pochettino, καθώς αναλαμβάνει τον –εξοντωτικό σε physical επίπεδο- ρόλο του box to box, συνδέοντας την άμυνα (4+Dier) με την τετράδα-φωτιά στην επίθεση. Ανάλογα με τα χαρακτηριστικά του αντιπάλου, ο box to box παίκτης μπορεί να είναι καλύτερος στα αμυντικά (Wanyama) ή στα δημιουργικά του καθήκοντα (Dembele). Την ίδια στιγμή που ο Pochettino απαιτεί μέγιστη πειθαρχία στο positioning από τους 6 παίκτες (4+2), προτιμά το «οργανωμένο χάος» στην επιθετική τετράδα, ζητώντας από τους μεσοεπιθετικούς τους συγχρονισμένες αλλαγές θέσεων, ώστε να απορρυθμίζουν την αντίπαλη άμυνα, και, παράλληλα, gegenpressing για ανάκτηση της μπάλας κοντά στην αντίπαλη περιοχή. Σε αντίθεση, όμως, με το gegenpressing του Klopp, ο Pochettino στο δίλημμα μεταξύ positional play και transition μέχρι τελικής πτώσεως προτάσσει την ασφάλεια των σταθερών θέσεων. Γι’ αυτό, άλλωστε, οι ομάδες του βρίσκονται σταθερά στη λίστα με τις ομάδες που δέχονται τα λιγότερα γκολ, χωρίς πάντως να απειλούν (με εξαίρεση τη σεζόν 2015-16) εξίσου με τη City του Guardiola ή τη Liverpool του Klopp. Η τετράδα των Eriksen-Son-Delle Alli και Kane, χάρη στην τακτική ευελιξία του Pochettino και στην all around κλάση των παραπάνω παικτών, μοιάζει συχνά να μην έχει σταθερή θέση και ο καθένας από τους τέσσερις παραπάνω μπορεί να βρεθεί σε θέση βολής. Ιδίως το trick με τον Delle Alli σε ρόλο false 9 να ξεκινά από χαμηλά και μόλις η μπάλα πάει στο πλάι για σέντρα να χώνεται ανάμεσα στα σέντερ μπακ δεν έχει αντιμετωπισθεί ακόμα επαρκώς από τους αντιπάλους στην Premier League. Στα χέρια του Pochettino, ο Kane έχει γίνει ένας ολοκληρωμένος φορ που αισθάνεται πλέον άνετα και «έξω από το κουτί», ο Alli εξελίσσεται σε μια εκδοχή Άγγλου Müller, ευρισκόμενος πάντοτε στην κατάλληλη θέση την κατάλληλη στιγμή, ο Son έχει προσθέσει ωριμότητα στην –άσκοπη μέχρι πρότινος- ταχύτητά του, ενώ ο Eriksen δεν είναι πια ένα ακόμα ταλαντούχο δεκάρι, αλλά ένας εξτρέμ-εσωτερικός μέσος τύπου David Silva. Αυτό που μένει ακόμα εκκρεμές στην Tottenham του Pochettino είναι να κάνει το μεγάλο βήμα και να κατακτήσει την Premier League, πράγμα εξαιρετικά δύσκολο, αλλά όχι ακατόρθωτο. Επίσης, η έλλειψη ικανού rotation και η έμφαση που δίνει στο να δουλεύει με κλειστό αριθμό παικτών, αποτελεί τροχοπέδη, προκειμένου η Tottenham να κάνει μια αξιοσημείωτη πορεία και εκτός συνόρων. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ο Αργεντίνος football manager, μέσα από την εύπλαστη τακτική του προσέγγιση, αποδεικνύει ότι η κληρονομιά του Bielsa είναι για το παγκόσμιο ποδόσφαιρο ότι και η κληρονομιά του Marx για την παγκόσμια ριζοσπαστική πολιτική σκέψη: ένα βασικό εγχειρίδιο, του οποίου η ερμηνεία ποικίλλει από αναγνώστη σε αναγνώστη, από τόπο σε τόπο κι από ιστορική συνθήκη σε ιστορική συνθήκη.
0 Comments
|
Author |